-
1 тардзæгъдæн кæнын
Цы дын кодтон? Мæ хъæбултыл мын цæмæн тардзæгъдæн кæныс? – Что я тебе сделала? Почему ты изливаешь проклятия на моих детей? (Абайты Васо, Историко-этимологический словарь, том 3)
-
2 цæгъдæн кæнын
буйствовать, бесчинствовать, буянить, свирепствовать -
3 зæвæтдзæгъдæн кæнын
брыкать, лягаться -
4 цæгъдæн
1) уничтожение, истребление; бойня2) мешалкахъуылæг цæгъдæн – поршень для сбивания масла
3) смычокидиом. хъисын фæндырæй цæгъдæн4) муз. медиатор -
5 тардзæгъдæн
биение себя в грудь (особо сильная форма проклятия, которая применялась женщинами в исключительных случаях; при этом женщина, обнажая грудь и ударяя по ней, призывала небожителей покарать ее обидчика)…мæн та, – мæгуыр мæ бон, – нæ равдæлдаид йæ тардзæгъдæнтæм хъусынмæ. – …а у меня, – о несчастный я, – не было бы возможности слушать ее проклятия. (Хаджеты Таймуразы æмдзæвгæйæ)
-
6 суæгъд кæнын
1) освободитькуыстæй суæгъд кæнын – освободить от работы
2) развязать, ослабитьбæхæн йа къæхтæ суæгъд кæнын – развязать путы на ногах у лошади
-
7 уæгъд
1) несвязный; ненатянутый; свободныйТрамвайы кæд уæгъд бынæттæ уыди, уæддæр Зæринæ бадгæ не скодта. – Несмотря на то, что в трамвае были свободные места, Зарина не присела. (Малиты В., Сурмейы хæдзар)
2) слабыйуæгъд баст – слабый узел
-
8 къухæмдзæгъд
тыхджын дæргъвæтин къухæмдзæгъд – бурные, продолжительные аплодисменты
-
9 атон-атон кæнын
Калман ныхъхъыллист кодта æмæ йæхи атон-атон кæны. Феуæгъд æмæ мæсыджы ’рдæм фæлидзы. – Калман взвизгнул и пытается вырваться. (Нафи, Фыдæлты туг)
Афтæмæй ус йæхи атон-атон куыд кодта, афтæ йын ныпъпъа кодта æмæ йæ феуæгъд кодта. – Он поцеловал пытающуюся вырваться женщину и (тогда) отпустил ее (отпустил ее руку). (Беджызаты Ч., Мæсгуытæ дзурынц)
-
10 æмдзæгъд
аплодисменты, рукоплескания, ритмическое хлопанье в ладоши (в такт танцующим) -
11 амдзæгъд кæнын
-
12 ауæгъд кæнын
освободить, высвободить -
13 къухæмдзæгъд кæнын
-
14 нымдзæгъд кæнын
-
15 рауæгъд кæнын
1) выпрягать (лошадь, вола и т. п.)2) освободить (кого-л.) -
16 уæгъд кæнын
1) развязывать2) освобождать, отпускать -
17 феуæгъд кæнын
1) освободить, выпустить; развязать2) упустить -
18 фæуæгъд кæнын
-
19 æмдзæгъд кæнын
аплодировать, хлопать в ладоши, рукоплескать -
20 æгъдау
- 1
- 2
См. также в других словарях:
ЗЫНГ ЦÆГЪДÆН КÆНЫН — Хæстыл ардауын, тугкалæн ми цырын кæнын. – Хуыцау æй Хъуылатæй куы фæкæнид, уæ фыды туг нырма æнæ ист у... – Фыдбылызы зынгдзæгъдæн кодта тугмондаг лæгсырд, фæлæ зныхыл цæхæр нæ хæцыд. (Хъайтыхъты А. Хъысмæт.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ФÆЙНÆРДÆМ ФАТДЗÆГЪДÆН КÆНЫН — Алкæимæ хыл кæнын … Фразеологический словарь иронского диалекта
зæвæтдзæгъдæн кæнын — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка
Лæппу кæнын — см. Лæппу кæнын – перевод Лæппу кæнын – ирон адæмы æппæты рагондæр æгъдæуттæй иу (лæппу кæнын хъуыддагыл æмбæлæм ирон Нарты эпосы дæр). Кæд тынг рагон æгъдау у, уæддæр дзы тынг стæм пайда кодтой. Лæппу кæнын æгъдауæй куыд аразгæ хæстæгдзинад… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ЗИАНЫ ÆГЪДÆУТТÆ — Похоронные обряды КÆРТЫ УЫНАФФÆГÆНÆГ ХЪÆРГÆНÆГ МÆРДÆХСÆВÆР ТÆФÆРФÆС КÆНЫН НЫГÆНЫНЫ ÆГЪДАУ ХОЙРАГ ХÆЛАР КÆНЫН … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ТАРДЗÆГЪДÆН РАЙДАЙЫН — Хыл кæнын, æлгъитын. Иугæр Таде тардзæгъдæн райдыдта, уæд Цъæййагон йæ бадæнæй нæ фезмæлгæйæ афтæ бакæны: – Æртæфстысты дыл дæ тæригъæдтæ. (Букуылты А. Зарæг баззад цæргæйæ.) – Æ, кæуинаг нæ сæртæ куыд фесты, ... нæ горæты астæуты цы дон цæуы,… … Фразеологический словарь иронского диалекта
ТÆФÆРФÆС КÆНЫН — см. ТÆФÆРФÆС КÆНЫН – перевод Зиан æфснайынц фылдæр хатт дыккаг кæнæ æртыккаг бон. Фыццаджыдæр зианы уæз хиуæттæ æмæ сыхбæстыл æнцайы. Иу дыууæ сахаты бæрц куы рацæуа зианы ахицæныл, уæд мæрдджынты кæрты дуармæ сыхæгтæ æмæ хионтæ æгъдаудæттæг… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ХОЙРАГ ХÆЛАР КÆНЫН — см. ХОЙРАГ ХÆЛАР КÆНЫН – перевод Стуры сæр, бæрзæй, дзидза, нозт – хæрнæгæн цы бацæттæ кæнынц, уыдон хъæуы ныххæлар кæнын. Дыууæ кæнæ цыппар лæгæй бацæуынц къæбицмæ æмæ хистæр, дзырдæн, фæзæгъы: – Табу, Стыр Хуыцау! Хуыцауы æвастæй ацы дунейыл… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
БАЗЫРТÆ ЦÆГЪДЫН КÆНЫН — тж. БАЗЫРТÆ ЛЫГ КÆНЫН Искæй фæндтæ халын, фæндæгтæ ‘хгæнын, ныхдуртæ вæрын, хи равдисынмæ йын фадат нæ дæттын. Подрезать крылья. ... – Кæд Грис афтæ сарæзта, уæд та йæ Басион уæлдæфы стæхын кæндзæн, æз уæ дыууæйæн дæр уæ базыртæ ацæгъддзынæн.… … Фразеологический словарь иронского диалекта
ХÆРÆГÆЙ ХУЫМ КÆНЫН — Фыдзонд, зындзырд, хи ныхас кæнын. Бирæтæ дзурынц, адæмы сæхи бар куы ауадзай, уæд хæрæгæй хуым кæнынц. Адæмы сæхи бар нæ уагътам, æмæ адæм нæ – бардз дæр уымæн стæм. (Х. 1993, 16.) Урстуаллæгтæ хæрæгыл уазæгуат уыдысты Астæуккаг Туалтæм… … Фразеологический словарь иронского диалекта
КЪУХТÆ УÆГЪД КÆНЫН — Исты архайдмæ, аразынмæ æххæст бартæ райсын. Развязать руки. Мæнг демократийы сæрты бабастой Цæдисы къухтæ, суæгъд сты сæхи къухтæ. Балхæдтой Фæскавказы æфсæдты хистæрты... (ХО. 1992. 78.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
